مشخصات فنی
صدای تار آذری گرم و رسا است و به دلیل تعداد سیمهای بیشتر، امکان اجرای هارمونیهای پیچیدهتر را فراهم میکند. کوک تار آذری بسته به قطعهای که نواخته میشود، متفاوت است و معمولاً با توجه به مقامهای موسیقی آذربایجانی تنظیم میشود.
ساز تار آذری یکی از سازهای سنتی و اصیل موسیقی آذربایجانی است که شباهتهایی به تار ایرانی دارد، اما از نظر ساختار، کوک و نحوه نواختن تفاوتهایی نیز دارد. این ساز در موسیقی فولکلور و کلاسیک آذربایجان جایگاه ویژهای دارد و بهعنوان یکی از نمادهای فرهنگی این منطقه شناخته میشود.
صدای تار آذری گرم و رسا است و به دلیل تعداد سیمهای بیشتر، امکان اجرای هارمونیهای پیچیدهتر را فراهم میکند. کوک تار آذری بسته به قطعهای که نواخته میشود، متفاوت است و معمولاً با توجه به مقامهای موسیقی آذربایجانی تنظیم میشود.
از نوازندگان برجستهی تار آذری میتوان به حاجی مامادوف، بهمن علییف و صادق بدلبیگلی اشاره کرد که در حفظ و توسعه این ساز نقش مهمی داشتهاند.
ساختار ساز:
تار آذری معمولاً از چوب درخت توت ساخته میشود.
کاسهی طنینی آن به شکل هشتضلعی یا گلابی است و با پوست حیوانات (معمولاً پوست گوساله یا بز) پوشیده میشود.
تعداد سیمهای تار آذری معمولاً ۱۱ یا ۱۲ عدد است که بهصورت جفت (دوتایی) تنظیم میشوند.
این ساز دارای پردههایی از جنس روده یا نایلون است که روی دستهی ساز بسته میشوند.
نحوه نواختن:
تار آذری با مضراب (زخمه) نواخته میشود که معمولاً از جنس شاخ گاو یا پلاستیک ساخته میشود.
نوازنده ساز را بهصورت افقی روی سینه یا زانو قرار میدهد و با هر دو دست آن را مینوازد.
صدا و کوک:
صدای تار آذری گرم و رسا است و به دلیل تعداد سیمهای بیشتر، امکان اجرای هارمونیهای پیچیدهتر را فراهم میکند.
کوک تار آذری بسته به قطعهای که نواخته میشود، متفاوت است و معمولاً با توجه به مقامهای موسیقی آذربایجانی تنظیم میشود.
کاربرد در موسیقی:
تار آذری در اجرای مقامهای موسیقی آذربایجانی، موسیقی فولکلور و حتی در موسیقی کلاسیک این منطقه استفاده میشود.
این ساز در کنار دیگر سازهای سنتی آذربایجان مانند کمانچه، بالابان و قاوال بهکار میرود.
تفاوت با تار ایرانی:
تار آذری از نظر تعداد سیمها و کوک با تار ایرانی تفاوت دارد.
شکل کاسه و دستهی تار آذری نیز ممکن است کمی متفاوت باشد.
تار آذری بیشتر در موسیقی مقامی آذربایجان استفاده میشود، در حالی که تار ایرانی در موسیقی دستگاهی ایران کاربرد دارد.
از نوازندگان برجستهی تار آذری میتوان به حاجی مامادوف، بهمن علییف و صادق بدلبیگلی اشاره کرد که در حفظ و توسعه این ساز نقش مهمی داشتهاند.
تار آذری نهتنها یک ساز موسیقی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و هنری مردم آذربایجان است و در مراسمهای سنتی، جشنها و اجراهای هنری جایگاه ویژهای دارد.